Voor onze vrienden van Ursel, een Pierlala-nieuwsje. In het digitale tijdschrift Neerlandistiek (juli 2020)  verscheen een liedtekst over de Nieuwe Belgische Pierlala. Het is in die zin bijzonder, dat deze Pierlala ferm uit zijn kot komt na de door hem betreurde “Belgische Revolutie” (1830).

We kregen de link doorgestuurd door Dirk Van Ryckeghem, voormalig acteur en regisseur van de Knesselaarse Rederijkerskamer.

De link loopt naar een verhaal over de folklorefiguur, welbekend in Ursel. De Pierlalatekst dook op in een oud boekje, gedrukt 1832, en wordt op een overtuigende manier voorgelezen door de Nederlandse docent Bas Jongenelen (KLIK HIER OF VERDEROP OM TE BELUISTEREN). Hij geeft toelichting over dat boekje dat in het Nederlandse Alkmaar werd gedrukt. Niet zo vreemd, want de Nederlanders gaan ervan uit dat zij toch wel aanspraak kunnen maken op de oudste Pierlala-teksten.

Pierlala verschijnt rond 1675 in een liedboekje uit de Noordelijke Nederlanden (al is er in Duitsland een gelijkaardige figuur Bierlala). In de 18e eeuw waait Pierlala over naar de Zuidelijke Nederlanden, waar hij lange tijd populair blijft. “Nog steeds noemt het Belgische plaatsje Ursel zich de geboorteparochie van Pierlala”, vermeldt men daar.

Pierlala-Protestsong tegen België

De titel van het lied is wat verbazend, maar minder als je weet dat de tekst geschreven werd kort NA de Belgische onafhankelijkheid (1830), als een soort protestsong tegen het buitenwerken van de “Hollanders” na de Belgische Revolutie. De “splitsing” van een gebied, het gebeurt wel vaker (zoals in tal van Oostbloklanden einde vorige eeuw) en de roep om autonomie is er ook vandaag  nog (Vlamingen, maar ook Catalanen, Schotten…). En altijd zijn de meningen hierover fel verdeeld.

Dat was niet anders in 1830 en de daaropvolgende jaren. Dat ondervond ook de “Belgische Pierlala” uit 1832.

Na de fameuze “Belgische Revolutie”, zo gaat het verhaal, kroop hij uit zijn graf in de veronderstelling dat na de afscheidingsoorlog men “aan ’t smeren zou gaan”… Alles zou beter worden. Maar dat viel redelijk tegen …

Uit te tekst blijkt dat alvast veel neringdoeners niet zo happy waren met de splitsing van het Koninkrijk der Nederlanden. De “zaken” slaan vierkant in het honderd. “‘k Was liever in de slavernij!”, zei de fabrikant. “Ik ook zei Pierlala, sasa.”

“Eertijds, bij ouden (koning) Willem baas, dronk ik mijn potjen bier”, zei den armen.

Straks steekt ons landjen “met schulden vol”, zei de winkelier. En wie wordt er goed van? Niet de protestantse koning Willem meer, maar die Saksische lutherse koning der Belgen “en zijn gespuis“.

Belgische Pierlala

Door Bas Jongenelen. Met de tekst hieronder kan u zijn declamatie mee volgen

Veel bekender zijn andere versies van het Pierlalalied. Voor wie de melodie niet zou kennen … Op het internet circuleert nog een versie van de bekende Nederlandse cabaretier Freek De Jonghe. Muzikaal verre van indrukwekkend en instrumentaal gedateerd, maar toch eens interessant om te vergelijken met wat nu nog circuleert. Klik hier (uit Collectie Straatliederen). Tekst onderaan

• Pierlala wordt ook vermeld in Boudewijn de Groots lied Het Land van Maas en Waal (1967): “het leed is geleden/de horizon schijnt/wanneer de doden dronken zijn en Pierlala verdwijnt.”

 

Tekst van de cd “De kist van Pierlala” (Freek De Jonghe)

Komt hier al by en hoort een klucht!
Het is van Pierlala,
Een drollig ventjen vol gerucht,
De vreugd van zyn papa.
Wat in zyn leven is geschied,
Dat zult gy hooren in dit lied,
’t Is al van Pierlala, sa sa!
’t Is al van Pierlala.

Zo zeer was Pierlala bemind
Van moeder en vaertje saêm!
Dat zy hem zeiden: ‘hoort eens, kind!
Ons enig erfgenaem,
Gy wordt haest meester van ons goed,
Daerom ziet wel toe wat gy doet!’
‘’t Is wel!’ zei Pierlala, ha ha!
‘’t Is wel!’ zei Pierlala.

Maar als nu was den vader dood,
Ons armen Pierlala.
Die heeft zijn vrienden al genood,
Op den uitvaart van papa.
Hij hield niet veel van lekkernij,
Hij gaf ze t’eten pap en brij;
“’t Is bon”, zei Pierlala, ha ha!
“’t Is bon”, zei Pierlala

Daarvan werd Pierlala zo dul,
Dat hij raakte op den loop.
En met zijn makkers in den krul
Liep zuipen stoop op stoop.
Als hij dan thuis kwam vol en zat,
Hij gaf zijn wijf een schop in ’t gat.
“Bon, daar!” zei Pierlala, ha ha!
“Bon, daar!” zei Pierlala

Omdat dit hem stak in den kop,
Heeft hij zeer veel verteert;
Maar als zijn schijven waren op,
Sprak hij “Ik ben geleerd,
Hoe dat van trouwen komt profijt;
Ziet daar, ik ben mijn schijven kwijt,
’t is op!” zei Pierlala, ha ha!
’t is op!” zei Pierlala

En Pierlala die had weer geld
zijn moeiken die was dood.
Hij deelde veel en was hersteld
Hij sprak: “‘k Zit nog in nood.
Was ik maar van die soldaterij
maar hoe zal ik dan raken vrij?
‘k Weet raad”, zei Pierlala, ha, ha
“‘k weet raad”, zei Pierlala.

Als hij die drank weer binnen had,
Sprak hij: “‘k ben nog meer krank!,
’t is aan mijn hert, ik weet niet wat,
En ik leef geen ure lang!”
Hij maakte dan zijn testament
Aan al zijn vrienden wel bekent.
“Ik sterf” zei Pierlala, ha ha!
“Ik sterf” zei Pierlala

Alsdan werd Pierlala gekist
Met zijn twee billekens bloot;
Want niemand anders dacht of wist
Of Pierlala was dood
Hij werd begraven met de trom,
De klokken luidden al bim bom,
“’t Was fraai,” zei Pierlala, ha ha!
“’t Was fraai,” zei Pierlala

Als hij nu was in ’t graf geleid
Een half uur zo ik meen,
De vrienden namen dan afscheid
En trokken ervan heen;
Hij schopte ’t deksel van de kist
En kroop er uit geen iemand wist:
“Ik leef!” zei Pierlala, ha ha!
“Ik leef!” zei Pierlala