Wat had Stijn Streuvels met Knesselare? Op 15 augustus was het vijftig jaar geleden dat de West-Vlaamse schrijver (1871-1969) overleed. In een van zijn betere werken passeert een Knesselaars lied.
Stijn Streuvels
Moet je een halvegare zijn om een van de grootste Vlaamse auteurs van vorige eeuw nog te kennen, laat staan het lezen waard te vinden? Wat kon die knoestige pasteibakker in zijn West-Vlaamse lijsternest in godsnaam vertellen dat vandaag nog relevant is?
Wie vooraan de tweede helft van vorige eeuw naar het middelbaar onderwijs ging, maakte er mogelijks nog kennis met een of ander boek van de West-Vlaamse auteur Stijn Streuvels (”Langs de wegen’, ‘Leven en dood in den Ast’, ‘Lenteleven’, ‘De Oost” of vooral ‘De Vlaschaard’).
Willeke Van Amelrooy en Jan Decleir in Mira
Maar de tijden veranderen. “Streuvels zullen de midlifers en ouderen zich wellicht nog het meest herinneren van de mooie boezem van Willeke Van Ammelrooy in Mira, de verfilming van Streuvels’ boek ‘De teleurgang van de Waterhoek’ (scenario Hugo Claus), schrijft Chris Ceustermans deze week in Doorbraak. Ook zijn legendarische ‘De Vlaschaard’ werd verfilmd. Met enige terughoudendheid begon Ceustermans het werk van Streuvels te lezen en “eens oog en oor afgesteld op zijn taal met West-Vlaamse boventonen”, geraakte hij, zoals velen, betoverd door Streuvels’ “taalmuziek”.
Ook de thema’s die Streuvels in zijn boeken aanpakte, zijn vandaag nogal altijd bijzonder relevant: de onvermijdelijke wreedheid van de natuur en van de mens. Een paar voorbeelden; het generatieconflict in ‘De vlaschaard’, waarin boer Vermeulen zijn eigenzinnige zoon doodslaat. Of de confrontatie met de vernieuwingen, zoals beschreven in ‘De teleurgang van den waterhoek’, waarin locals zich met hand en tand verzetten tegen een brug die de moderne wereld in hun gemeenschap zal binnenvoeren.
Als het dezer dagen in het debat over de nieuwe Vlaamse regering over de “canon” gaat, ridiculiseren critici nogal snel elke aandacht voor het eigen nest. Ze dwalen. Streuvels hoort net als Buysse, Timmermans, Claes, van Ostaijen, Elsschot, Boon en Claus, e.a. tot het 20ste eeuws erfgoed van lezend Vlaanderen.
In ‘De Oogst’ schildert Streuvels het harde bestaan van Vlaamse seizoenarbeiders in Noord-Frankrijk. Rik is verliefd op de zus van zijn vriend Wies. Als boerenarbeider maakt hij bij haar, een boerendochter, geen kans. Om geld te verdienen en zich een man te tonen gaat hij met de maaiers mee naar Frankrijk. Hij krijgt een zonnesteek en sterft. Wies keert met de anderen naar Vlaanderen terug. Hij loopt weg als Riks moeder komt vragen waar haar zoon is. Een boek doorspekt ook met kleurrijk West-Vlaams (de Nederlandsers hebben het zelfs “hertaald”, om het toegankelijk te maken: De oogst hertaald in het algemeen Nederlands)
De Knesselaarse schrijver August Victor Bultynck
Hierna volgt de volledige tekst van dit volkse “kluchtlied” over zurkelpatatjes met varkensvlees, met een knipoog naar de gevolgen van het (overmatig) smullen daarvan.
Voor de liefhebbers van dit lekker gerecht via Njam-TV: hier leer je hoe het te maken. Vlaamser kan het niet zijn. :
Meer over August Bultynck in ons artikel in Appeltjes van het Meetjesland
Knesselaars Nieuws 