Er werden in de kranten in de voorbije weken nogal wat euforische berichten, overzichten en kaartjes gepubliceerd over een “ware fusiegolf”  die Vlaanderen zou overspoelen.  Bij nader toezien valt dat nogal tegen. Zeker in het Meetjesland is het nog uitkijken naar de mogelijke reacties van politici en bevolking over de (te) snelle beslissing, zonder deftige inspraak van de burger. Op dinsdag 20 juni en woensdag 21 juni mogen inwoners van Knesselare en Ursel deelnemen aan een ‘infoavond’, respectievelijk n de feestzaal van het gemeentehuis en in de Katerhoek. Vooraleer daar op in te gaan (volgende week), even in het rond kijken.

Professor Koenraad De Ceuninck (36) uit Maldegem, fusiespecialist aan de UGent, maar ook voorzitter van de Maldegemse gemeenteraad (CD&V), noemt de fusie van Aalter en Knesselare “een feit” (HLN, 27 mei). Zo’n uitspraak is voor een wetenschapper toch wel merkwaardig. Beide gemeenten hebben een ‘princiepsbeslissing’ genomen, en dat is iets anders. Wij houden het liever bij de ‘feiten’ (facts), ook al lijkt de Knesselaarse geschoten. De princiepsbeslissing moet nog worden omgezet in een definitieve beslissing. En in die tussenperiode beloofde Knesselare eerst inspraak. Op 15 juni (en op 21 juni in Ursel Katerhoek) weten we wat we daaronder moeten verstaan.

Als academicus doorprikt De Ceuninck wel een paar ballonnetjes, onder meer over de financiële voordelen voor de fusionerende gemeenten. “Die blijken uit buitenlands fusieonderzoek niet altijd zo voordelig te zijn”.  Hij wijst ook op de toenemende afstand tussen burger en bestuur, doordat het aantal mandatarissen naar omlaag gaat…

Fusie bij de Meetjeslandse buren

Ook over fusies in het Meetjesland werd aanvankelijk erg euforisch bericht. “Meetjesland, Fusieland”, kopte het Nieuwsblad. Kernachtige titel, maar klopt hij ook?

De burgemeesters van Zomergem, Waarschoot en Lovendegem (LoWaZo, drie CD&V’ers) hebben aangekondigd – in dit geval vrij letterlijk te nemen – dat zij aan hun respectievelijke gemeenteraden zullen voorstellen om een vrijwillige fusie voor te bereiden. Ze zouden drie gelijkwaardige fusiepartners worden. Voorlopig is dat geen zekerheid, andere Meetjeslandse fusies zijn dat nog minder. .

Zomergem, waar CD&V alleen baas is, wou duidelijk de forcing voeren, zo bleek op de gemeenteraad van 31 mei, en organiseerde op dinsdag 6 juni al een infovergadering. Het zou allemaal snel gaan, omdat de genoemde gemeenten in geen geval bij Eeklo willen worden samengevoegd. Dat laatste lijkt wel het belangrijkste argument.

Maar andere partijen reageren onrustig. De liberale oppositie sprak van “schijndemocratie”, wou verder onderzoek en juiste cijfers. Ook de sp.a Zomergem vroeg meer tijd en inspraak (HLN, 30 mei). Groen is niet tegen, maar wil inspraak. N-VA wil er Nevele bij… CD&V zou haar standpunt bepalen na de hoorzitting van dinsdag 6 juni. Al vlug was er behalve van fusie ook sprake van het alternatief van “intensere samenwerking”.

De hoorzitting van 6 juni was eigenlijk een tegenvaller. Een mooie illustratie van geïmproviseerd bestuur. Er waren amper 60 “stemgerechtigde” belangstellenden. Bovendien ging het niet over de kern van de zaak, de vraag of de Zomergemnaars voor of tegen een fusie zijn, maar wel over de partnerkeuze. De uitslag was voorspelbaar: 31 stemmen voor LoWaZo, 28 voor LoWaZo + Nevele, en – u leest het correct – ééntje voor Eeklo. En dan was er nog de vraag over het tijdstip van de fusie: 27 mensen kiezen voor een snelle fusie in 2019, 17 anderen vinden dat het allemaal te snel gaat. Indrukwekkende getallen.

“De uitslag was niet representatief”, aldus Christ Thienpondt in Het Nieuwsblad. Dat is nog voorzichtig geformuleerd. Zo’n hoorzitting is zo mogelijk nog een minder efficiënte steekproef dan die fameuze fusiebevraging van Ursel in 1976 waar al eens lacherig wordt over gedaan (lees hier over Ursel: Vergeten documenten)

Of Waarschoot en Lovendegem snel in de fusietaart bijten, valt nog te bezien. Daar wil de Open Vld, op dit moment nochtans een bestuurspartij,  voorlopig niet mee. “Een debat over de toekomst van een gemeente voer je niet op een maand tijd”, luidt het daar. Open VLD blijft voorstander van een vrijwillige fusie, maar die kan er pas komen na “diepgaande studie én een uitgebreide inspraakronde”. Ook interessant: oppositiepartij N-VA Lovendegem wil een “snelle informatie- en participatiecampagne (infovergadering, communicatie website)”, maar ook een enquête bij de inwoners. De N-VA-violen in het fusieorkest – waarin ook die van Aalter meespelen – zijn duidelijk nog niet gestemd.

In Waarschoot spreekt zelfs de lokale CD&V-afdeling over ongerustheid in de gemeente… “Zonder inspraak en een grondige studie komt er geen fusie”, klinkt het… “Alleen als blijkt dat er voldoende draagvlak is bij de bevolking, kan al dan niet definitief tot een fusie overgegaan worden.”

Binnenkort moeten de drie gemeenteraden beslissen. In Assenede komt de gemeenteraad bijeen op dinsdag 27 juni, en volgt er twee dagen later een infovergadering. In Zomergem zou dat gebeuren op woensdag 28 juni.

Andere omliggende gemeenten

Nevele werd niet bij de fusie van de Lievegemeenten betrokken, ondanks het feit dat de gemeente nu al met Lovendegem, Waarschoot en Zomergem een politiezone vormt (Lowazone). Nevele zou richting Deinze kijken, de stad waar Nevele toch dichter bij aansluit. Deinze is echter geen vragende partij om samen te gaan, want heeft al elf deelgemeenten na de fusies in de jaren zeventig.

Er is ook sprake van een vrijage tussen Assenede, Sint-Laureins en Kaprijke, drie landelijke gemeenten met een gelijkaardig profiel. Maar die gemeenten zouden momenteel eerder kiezen om “intensiever met elkaar samen te werken”.

Eeklo blijft voorlopig verweesd achter. Burgemeester Loete lonkt in alle richtingen, maar niemand hapt toe, wellicht omdat de stad maatschappelijk anders is samengesteld en specifieke stadsproblemen kent.  Ondertussen probeert Eeklo pistes uit om toch te kunnen uitbreiden, lezen we in Het Laatste Nieuws (7 juni). Zo zouden er “steeds meer stemmen zijn voor een Meetjeslandse fusie”. Bij nader toezien gaat het echter vooral om een ideetje van de Eeklose burgemeester Koen Loete (Meetlesland-klein, waartoe hij Knesselare en Ursel blijkbaar niet rekent), die wat steun krijgt van de partij SMS en van sommige N-VA’ers. Rufij Baeke van N-VA Kaprijke is pro en ziet het zelfs nog heel wat groter (Meetjesland-groot, 140.000 inwoners).

Rare reactie ook van de Zomergemse burgemeester Tony Vermeire (CD&V): “Ik voel mij een Zomergemnaar, maar niet echt een Meetjeslander”. Het is belangrijk dat mensen een echte band hebben met hun dorp, en dat zou in één groot Meetjesland echt niet kunnen.”  Zou de burgemeester er dan van uitgaan dat de inwoners van Waarschoot en Lovendegem zich meteen Zomergemnaar voelen (of omgekeerd)?

Hoe dan ook, niet één omliggende gemeente ziet Eeklo zitten. Waarom? Als we De Morgen mogen geloven omdat Eeklo een niet zo gezellige stad is. Het artikel ‘Eeklo, de eenzaamste stad van Vlaanderen’ lijkt wel een verslag over een “rotstad” vol marginalen, pitazaken en nachtwinkels (DM, 6 juni). In één zin vernemen we – oef – dat in die onderwereld ook nog een splinternieuw ziekenhuis, een groot cultuurcentrum en grote scholen functioneren. Sommige journalisten schilderen erg kleurig.

Maldegem tenslotte (23.000 inwoners), dat evenmin bij Eeklo wil, zou dan weer met Damme-Sijsele (10.000) praten. Maar in Damme staat men niet te springen voor een huwelijk.