De jongste fusie-operatie van de Vlaamse overheid was geen groot succes. Op maar een handvol plaatsen gingen gemeenten in op de aanmoediging. De voorbije maanden opende zich een debat over iets nieuws: Vlaanderen opsplitsen in regio’s om de wirwar van bovengemeentelijke samenwerkingsverbanden te ontknopen. Aalter en Knesselare vliegen binnenkort in het kot van Gent. Of toch niet? Of blijven we Meetjeslanders?
Vlaams minister Bart Somers (Open Vld, bevoegd voor Binnenlandse Zaken), maar ook de N-VA, willen Vlaanderen opdelen in 15 kleinere regio’s. CD&V strubbelt op veel plaatsen tegen, want wil eerder het provinciale niveau behouden. We zijn nog niet aan de papatjes.
Regiovorming zoals voorzien (maar nog geen akkoord over LImburg)
De Vlaamse regering heeft al regio’s afgebakend (zie kaartje, maar Limburg zou ook nog worden opgedeeld). De bedoeling van de hervorming is om om een en ander te stroomlijnen, want nu zitten we in een kluwen van allerlei samenwerkingsverbanden waarin geen kat haar jongen vindt.
Waarom
De gemeenten raakten voor heel wat bestuurszaken met andere (niet altijd dezelfde) gemeenten verweven. Dat zagen we voor de fusie in een nog zelfstandig Knesselare. Vandaag in de fusiegemeente Aalter. Denk maar aan politie- of brandweerzones, intercommunales, kiesomschrijvingen, gerechtelijke structuren (vredegerecht), medische eerstelijnszones, hulpverleningszones, telefoonzonenummers, openbaar vervoerszones, het Drongengoeddossier, sport en cultuurorganisaties, huisartsenkring, etc.
Waarom zet Vlaanderen nu fors in op regiovorming? Omdat de fusieoperatie een flop was. Ondanks aantrekkelijke financiële steun zetten in 2018 maar vijftien gemeenten de fusiestap en werden maar zeven ‘nieuwe’ gemeenten gevormd. Bart Somers wenst op termijn naar 150 gemeenten te komen. Maar op vrijwillige basis zal dat nooit lukken. Gemeenten houden van hun eigenheid. “En voor gedwongen fusie zal er nooit een draagvlak zijn”, schrijft Mark Deweerdt in Doorbraak. Belgische gemeenten tellen gemiddeld zo’n 21.800 inwoners, Duitse 7700 inwoners, Franse amper 1800, maar Nederlandse 49.000 en Deense 55.000.
Omdat samenwerking van onderuit via grotere gemeenten lastig wordt, probeert de Vlaamse regering nu van bovenaf. Via de tekentafel en nieuwe regio’s. Aalter en Knesselare zouden een onderdeel worden van de regio Gent. Provincies zijn als tussenniveau vandaag niet geschikt, want te groot, al strubbelt vooral CD&V op dat thema nog tegen. Op gemeentelijk vlak staat de partij nog sterkst. Er is nog wel meer weerstand, over de grenzen van die regio’s.
Meetjesland?
Alvast in Eeklo is men niet onverdeeld gelukkig met de regio Gent. Daar gingen stemmen op om van het Meetjesland ook een aparte regio te maken, liever dan een deel te zijn van de regio Gent.
Het Meetjesland werd vooral een cultureel begrip (heemkundige en historische tijdschriften als Appeltjes van het Meetjesland, Ons Meetjesland, Heemkundige Bijdragen uit het Meetjesland, …), maar dat bleef relatief. De cultuurkoepel Comeet (*) probeert culturele samenwerking te organiseren, maar botst op diversiteit en matig enthousiasme. De jongste decennia deed men ook inspanningen om Het Meetjesland een economische identiteit te geven (denk aan Impulsgebied Meetjesland, TIM, TIMBO, Streekplatform, etc.). Maar ook deze initiatieven werden geen groot succes. Daarvoor is het gebied wellicht ook op dat vlak (te?) groot en te heterogeen. Eeklo is Aalter niet. De Poldergemeenten in het noorden hebben ook hun eigen karakter, Nevele is Zelzate niet, Deinze ligt ver van Wachtebeke, etc.
Marc Windey (foto Taptoe) pleit voor een buffer Meetjesland tussen Brugge en Gent
“Waarom wordt de identiteit van het Waasland en de Derdermondse regio wél erkend als afzonderlijke regio en Het Meetjesland niet”, vroeg Marc Windey, schepen in Eeklo. In Taptoe pleitte hij voor een regio als “buffer tussen twee wereldsteden Gent en Brugge, niet ver van de kust, met een eigen geschiedenis, een eigen erfgoed en een eigen bevolking, vooral gericht op open natuur en landbouw… doorkruist door prachtige kanalen…. Laat ons dus hopen dat onze lokale besturen binnen het Meetjesland hun verantwoordelijkheid nemen en onze eigen streek met een eigen identiteit kunnen vrijwaren. Kan deze discussie niet leiden tot een groot Meetjeslands Overleg. Zijn we niet allemaal ‘Meet’ in hart en nieren?”, vroeg hij.
Allemaal ‘meet’?
Als Eeklo met 21.000 inwoners al niet één gemeente vond die met de stad wou fusioneren, zal het enthousiasme van burgemeesters in het ronde voor een regio Meetjesland/Eeklo ook niet zo groot zijn.Zal die regiovorming rond Gent het Meetjesland van de kaart vegen? “Als het Meetjesland door de Vlaamse regering niet als regio wordt erkend, dan is het maar een subregio van de regio Gent. Veel verandert dat niet, denk ik. De Meetjeslandse samenwerkingsverbanden zullen daardoor niet verdwijnen”, aldus de Eeklose heemkundige en publicist Paul Van de Woestijne.
En die rustige uitspraak brengt ons bij de intrigerende vraag: Het Meetjesland, wat is dat eigenlijk?
Diezelfde Paul Van de Woestijne schreef hierover jaren geleden een tekst in Heemkundige Bijdragen uit het Meetjesland. Een artikel dat ook (door Comeet) in brochurevorm is uitgegeven. Meer daarover in een volgend bericht.
(*) Cultuuroverleg Meetjesland is een intergemeentelijk samenwerkingsverband van de Meetjeslandse gemeenten. COMEET bestaat sinds 2004 en heeft haar kantoor in Eeklo.COMEET bestaat uit vier deelsectoren: bibliotheken, erfgoed (enerzijds roerend en immaterieel erfgoed met Erfgoedcel Meetjesland, anderzijds onroerend erfgoed), lokaal cultuurbeleid en podia.
Knesselaars Nieuws 