Nostalgie is soms een adder. Toch zullen weinig mensen die oude beelden van hun geboortedorp en dat van hun voorouders weggooien. Verzamelaar en voormalig dorpsgenoot Eric Van Hulle plaatste voor ons alles eens op een rijtje. Handig voor wie schatten in huis heeft, en die wil dateren.

Eric Van Hulle is al tientallen jaren een gedreven verzamelaar van heemkundig en historisch materiaal over Knesselare: documenten, foto’s, affiches, akten, tijdschriften, oude kranten, etc…  Hij heeft ook een heel uitgebreide collectie van oude postkaarten (‘zichtkaarten’) over Knesselare. Dat is handig om de portretten te vergelijken en chronologisch te ordenen. Interessant misschien voor wie zelf nog oude postkaarten bezit. Een overzicht:

De oudste reeks: Désiré Hendrickx (1902 e.v.)

Voor de start moeten we al meer dan honderd jaar terug. De oudste Knesselaarse postkaarten werden vervaardigd  door de firma Hendrickx uit Antwerpen. Zij hadden eigen fotografen en drukten kaarten voor heel België. De oudste in de collectie van Eric is in april 1902 verstuurd. Deze reeks va, Hendrickx bestaat uit twaalf kaarten, waaronder bovenstaand zicht uit de Kerkstraat. Heel typisch voor deze oudste prentkaarten is de witruimte vooraan. Die was voorzien voor de boodschap. Men schreef toen (en verplicht tot 1905) nog uitsluitend op de voorzijde (fotozijde) van de kaart. De achterzijde was exclusief gereserveerd voor de adresgegevens.

De tweede reeks: Van Cortenbergh (Brussel), uitgave Arnaut, foto Hooft (1905-1906 e.v.)

Iets jonger is een reeks van acht kaarten uitgegeven in Knesselare verkocht door onze dorpsgenoot Jules Arnaut, die toen vooraan de Kloosterstraat woonde. Jules Arnaut en zijn zoon Octaaf drukten vanaf die tijd als eersten in Knesselare bidprentjes, “doodsbeeldekens” zoals men meestal zegt.Hij en zijn zoon Octaaf hadden er een drukkerijtje, maar de postkaarten werden gedrukt bij uitgever-drukker Van Cortenbergh in Brussel. Een mooi exemplaar is bovenstaande foto van de Hoekstraat. Die serie draagt het opschrift ‘Knesselare, boek- en drukh. J.Arnaut-Gijselbrecht’. De oudste gedateerde foto werd verstuurd in 1905. Opdruk is in rode of bruine inkt.

Wie de foto’s voor deze tweede oudste reeks prentkaarten nam, is niet met zekerheid bekend. Wellicht was dat Alfons Hooft Sr. (al was het maar omdat een foto uit die reeks met een iets breder panorama werd bewaard in het familiearchief. “Arnaut heeft vermoedelijk de opnames laten maken door Hooft en als besteller de negatieven doorgestuurd naar de postkaartdrukker Van Cortenbergh”, vernamen we via postkaartenexpert Denis Pieters.

Wegens groot succes van deze uitgave, werd een nieuwe serie foto’s gemaakt van zes kaarten eveneens door uitgeverij Arnaut, maar met toevoeging van letter J. alles in zwarte opdruk en bewaard met poststempel 1906

De derde reeks: Théo De Graeve (Gent) – Knesselaarse uitgever Charles Neyt (1908 en 1920)

Een volgende Knesselaarse handelaar die brood zag in de verkoop van dorpszichten was Charles Neyt. Bij hem kon je een mooie reeks kopen bestaande uit twaalf kaarten. De foto’s werden gemaakt en gedrukt door de Gentenaar Théo De Graeve, van wie bekend is dat hij met een huifkar reizend opnamen maakte voor zijn zichtkaarten. De oudste die werd verstuurd (collectie Eric VH) dateert van 18 juli 1908. De opdruk vooraan bevat een serienummer en vermelding ‘Uitg. Charles Neyt ,Knesselaere’.

In die reeks zitten beelden van de pastorie, de Grote Kapel, het klooster, de kerk (binnen- en buitenzicht) en van de Kerkstraat, de Veldstraat, de Kloosterstraat (2), de Tramstatie, de Hoekestraat brug,

Neyt verkocht rond 1920 nog een nieuwe reeks van twaalf  kaarten, zeer grijs van tint deze keer, met vermelding op de achterzijde ‘Uitg. Ch. Neyt-Grijp’.

Nels (jaren 1920-1930)

Eén van de bekendste en grootste producenten van postkaarten is de firma Nels (zie logo bovenaan op bovenstaande foto). In Knesselare verkocht hij een reeks van 12 prenten. Er is geen fotograaf vermeld, maar dit bedrijf had eigen mensen die gans België in beeld brachten. Best mogelijk dat onze eigen Knesselaarse fotograaf Alfons Hooft sr. in opdracht van Nels foto’s nam.Van latere datum zijn van Nels nog drie kaarten bekend (klooster en grote kapel) postzegel 1938 met vermelding ‘fotograaf M. Hooft Knesselare’. Hierboven postkaart verstuurd in 1912. Hieronder achterkant van postkaart 1938.

De firma Albert: (1923)

De hierboven vermelde reeks van Nels werd later gedeeltelijk herdrukt – slechts zes stuks – door de firma Albert die over gans België produceerde . Erics oudste exemplaar dateert van 1923.

A. François-Fol (1927)

Alhoewel na de belle époque en na de Grote Oorlog (14-18) de echte topjaren voor prentenkaarten stilaan achter de rug lagen, verscheen in 1927 nog een andere mooie reeks van 12 kaarten, van uitgever A. François-Fol uit Brugge. In welke winkel die verkocht werden is niet bekend. Hierboven alvast een voorbeeld.

Emiel Beernaert (uitgave Van Houte en Buysse) (jaren 1930 – jaren 1950)

Halfweg de jaren 1930 werden nog vier kaarten uitgebracht door Em. Beernaert uit Lokeren. Herkenbaar toch ook aan bijschrift, vorm en kleur. Kunstfotograaf  Beernaert was actief in heel Vlaanderen. Als uitgever wordt een zekere Van Houte vermeld.  Zoals u hieronder kan lezen op deze achterzijde prijst Beernaert zijn kaarten aan met vermelding van prijs. Van de kunstfotograaf Beernaert waren ook verschillende zichten te koop, uitgegeven door ‘Wwe Buysse – verfwaren – Behang – balatum , Kloosterstraat 21’.

Rond 1950 werd nog een nieuwe reeks van tien stuks uitgegeven. Opvallend bruin getinte kaarten met gekartelde rand

Willems-Matthijs en De Waepenaere e.a… (jaren 1960)

In de jaren 1960 volgde een heel sombere, donkere reeks van acht prentkaarten ‘copyright Willems-Matthijs Knesselare’ (zie foto molen).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Luchtfoto’s (1970)

Erg fors is de revival van de postkaart in die die eerste decennia van de tweede helft van de jaren 1900 niet meer geweest. Dat geldt ook voor de twee luchtopnames-panorama’s uitgegeven door drukkerij De Waepenaere, ook al in de Veldstraat in 1970. Die kaarten werden gemaakt in Frankrijk en vermelden ‘Combier Imprimeur Macon’ (CIM, zie kleurfoto hieronder)

Lachende Wandelaars

Nog recenter volgde een reeks van acht kaarten, uitgegeven door de wandelclub De Lachende Wandelaars vzw Aalter – GAL Knesselare. Fotografie Eric Blondia en Roger Reyniers.

Internet

Onlangs zijn er  nieuwe kaarten met “actuele” foto’s opgedoken. Ze worden verkocht via het internet. Ze zijn volledig in kleur en vooraan is ook het wapenschild van Knesselare afgebeeld. Dat gaat natuurlijk om zeer recente beelden. De tekst op achterzijde is in het Engels. Eric heeft er een 15-tal in zijn collectie.