Samen met nog wel enkele andere cafésporten was biljart in Knesselare een druk beoefende sport. Eerst de carambole, en na de Tweede Wereldoorlog meer en meer het tapbiljart, zorgden in de kroegen voor veel vermaak en competitie. Dat alles in het kader van de welluidende clubnamen ‘Oefening baart kunst’ en ‘Krijt op Tijd’. Luc De Muynck koppelde een historisch overzicht gekoppeld aan de remonte van het tapbiljart in de Willem Tell.

De eerste sporen van een biljartspel dateren van de jaren 1400. Eerst een buitenspel op vloer, snel een binnenspel op tafel. Latten hielden de ballen thuis. Eerst in hogere kringen, later overal.In de jaren 1800 komen mee in beeld: het krijtje , de pommerans , tweedelige keuen , rubberen banden en leisteen als spelbodem, kampioenschappen caramboles en kaderspel. Een eind in de jaren 1900 was de belangstelling er groot, ten tijde van de grootste kampioen aller tijden, Raymond Ceulemans (35 keer wereldkampioen, 61 keer Belgisch kampioen. Kort na WO II dook het tapbiljart op (golfbiljart). Talloze clubs nestelden zich in evenveel kroegen. Caramboles verdwenen uit veel volkscafés.

En hoe verliep het in Knesselare?

De eerste sporen van de biljartsport in ons dorp dateren van jaren 1910 – 1920. De eerste biljarten stonden in de oude herbergen bij August Cooreman en René Banckaert in de Kerkstraat. Iets later kwam Het Huis van Commerce bij Marcel Van Den Kerchove er bij. Daar werd ook de eerste club gesticht. Succes trekt aan en dus kwamen er biljarts in een aantal andere kroegen. Het gaat hier nog altijd over caramboles. Rond  de kerktoren moest men niet verlegen zitten om een spelletje te spelen. Als de biljart in het ene café bezet was kon men wel terecht in een ander café.

Nog een weetje:  timmerman Bernard Hooft, grootvader van fotograaf Maurits Hooft, was een vakman-timmerman, goudsmid, brillen- en horlogemaker en … “billardmaker”. Hij slaagde erin biljarts van uitstekende kwaliteit te maken, maar tegen de speciaalzaken kon hij niet op.

Tijdens en na WO II waren de beste spelers aangesloten bij de club Oefening baart kunst. Het lokaal was café Biljartlokaal, uitgebaat door Arthur De Jaegher op het Drieselken. Later namen dochter Gerarda en Aimé Magerman het café over en werd de naam Café Biljart.

Een andere club was Krijt op Tijd, bij Gentiel Verdonck in de Veldstraat.

Knesselare had in de piekjaren van het driebandenspel een kern van zeer goede spelers met voorop Alfons De Jaegher. Zijn beste plaatselijke tegenspelers waren Denis Cooreman, Julien Goethals , Gerard Ryserhove, Leon De Picker en André Verhoestraete.   

Biljart werd vooral als ontspanning onder vrienden gespeeld. Een spelletje voor, na of tijdens de zondagsmis stond op het zondagse menu. In veel cafés in Knesselare kon een partijtje spelen. Hieronder een aantal beelden uit de gloriejaren 

  Van carambole naar tap

Als vanaf de jaren 1950-1960 het aantal herbergen afneemt, sneuvelen er natuurlijk ook veel caramboles. En andere cafés schakelen over op een tapbiljart. De allerlaatste carambole die Knesselare rijk was stond in café Gemeentehuis bij Gentiel Rodts. Toen hij in 1988 de zaak overliet aan Christiane Bouché verhuisde de biljart nog een paar jaar naar het aanpalende zaaltje om dan voor altijd te verdwijnen. De tapbiljart heeft de carambole volledig uit ons dorp verdreven.

Er stonden tapbiljarts in veel Knesselaarse cafés, maar er was er maar één waar lang in competitie werd gespeeld (en vandaag opnieuw). Een nieuwe club ‘De Duivels’ kwam er in Ter Helle (1978), maar lang heeft die niet bestaan.

Van enige vorm van landelijke of provinciale competitie was in het tapbiljart aanvankelijk geen sprake. Tot de clubs zich verenigden in verbonden en er zelfs een nationale Golfbiljartbond (1968) ontstond. Voor de clubs uit onze gewesten was dat GEOZ, het verbond Gent-Eeklo-Oudenaarde-Zottegem, opgericht in 1980.

De eerste Knesselaarse club die deelnam aan de GEOZ-competitie was Café De Craenepoel. Vanaf 1991-1992 namen ze deel met twee ploegen in verschillende reeksen. Even kwam er zelfs een derde ploeg bij, maar toch was de club geen lang leven beschoren want de uitbaters Tine en Tony Wielfaert zochten andere horizonten op.

Danny Van De Velde van De Reisduif bracht redding voor de biljarters want hij nam voor het seizoen  1997-1998 twee ploegen over. Succesvol, want hij verzamelde met die twee ploegen vier kampioenentitels en twee bekerzeges. Na twintig jaar competitiebiljarten, in 2017, stopte de club zijn activiteiten. De mooie biljart staat nog in café De Reisduif  maar er wordt enkel nog vriendschappelijk op gespeeld. Danny en Myriam hebben het gehad met elke vorm van competitie.

Willem Tell

In 2005 nam Christel De Soete café Willem Tell over. In haar café gingen maandelijkse biljartwedstrijden door onder leiding van Sylvain Hooft en met BC De Tramstatie als clubnaam. Christel schreef evenwel ook een ploeg in bij GEOZ. De club had in 2006 al 86 leden en er werd een tweede club ingeschreven in de competitie. Met de hulp van Freddy Cooreman slaagde Christel er in de GEOZ-kampioenschappen naar Knesselare te halen in 2007. Deze gingen door in de parochiale feestzaal in de Kloosterstraat. Ongeveer 450 spelers namen deel aan deze kampioenschappen. Het seizoen 2008 – 2009 was haar laatste seizoen als uitbaatster van de Willem Tell. Op dat ogenblik stonden er al vier tapbiljarts en speelden vier ploegen in competitie. Zij vertrok naar La Roche om een nieuwe zaak op te bouwen, maar ze had ondertussen de Willem Tell gelanceerd als onvervalste biljartcafé !

De komende jaren verliepen woelig voor BC Willem Tell. Toen het café gerechtelijk gesloten werd moest de club zijn seizoen (2009) afwerken in De Kastelein in Oostwinkel en toen ook de opvolgster andere oorden opzocht verhuisde de club naar ’t Brouwershuys in Aalter. Vier ploegen speelden het seizoen 2012-2013 uit onder de naam van Biljartclub of BC Willem Tell in Aalter.

In het najaar van 2012 namen Sandy Debaene en Patrick Vercruysse café Willem Tell over. Na veel onderhandelingen slaagde Sandy er in de ploeg uit ereklasse terug naar het oorspronkelijke lokaal te halen met als nieuwe naam BC Den Tell.  De drie andere ploegen bleven in Aalter spelen. Het seizoen 2013-2014 werd aangevat met een ploeg in ereafdeling en één in vierde afdeling. Maar van dan af werd het een succesverhaal.

Vandaag

Momenteel is BC Den Tell met acht ploegen vertegenwoordigd in elke reeks van de GEOZ-competitie. In hun nog jonge geschiedenis mochten zij al vier titels en twee bekerzeges vieren. In Den Tell nemen ze nog andere initiatieven als het om biljarten gaat. Zo is er de JDB League die gespeeld wordt met ploegen van twee. Er is een maandelijks tornooi waaraan iedereen kan deelnemen en een ander tornooi voor spelers van 50+ . Een duo-tornooi en een benefiettornooi sluiten de inrichtingen af. Maar er is toch nog tijd en plaats over om zomaar een spelletje te spelen tegen een vriend.

Biljartgewijs is Knesselare fel achteruitgegaan met nog amper twee cafés waar één of meerdere  (tap)biljarts staan (De Reisduif  en Willem Tell) . Maar onze medeburgers van Ursel zijn er nog slechter aan toe: De Pallieter is het enige café van Ursel dat nog een biljart heeft.

(Tekst: Luc De Muynck / info en foto’s: Freddy Cooreman, Over Knesselare gesproken (JVdC en PV), Jozef Vanthuyne, Johan Gussé, archief fotografen Hooft)