Geografische kaarten: het fascineert je, of het boeit je helemaal niet. Voor wie tot de eerste categorie behoort een korte bijdrage over een aantal oude kaarten van Knesselare, gedigitaliseerd en makkelijk te raadplegen in het kaartenbestand van Cartesius.

Cartesius is de grootste verzameling van historische kaarten. Het project omvat de archieven van de Koninklijke Bibliotheek van België, het Rijksarchief in België, en het Nationaal Geografisch Instituut gemeenschappelijk hun historische geografische gegevens voor het grote publiek.

Voorlopig lijkt deze kaart van de weg van Brugge naar Gent (eerder een schets) de oudste waarop een aantal geografische gegevens zijn vermeld: bovenaan de grens tussen “’t Brugsche Vrije” en de “Casselrije van Gend”, tevens de grens tussen Oedelem en Knesselare.

Over de interessante aanduiding ‘Flabaerts Brugge‘ hadden we het in een ander artikel. Dat is tot dusver de oudste vermelding van die naam van de Knesselaarse waterduivel.

Voorts zien we de oude dorpsmolen (ter hoogte van voeding Gyselbrecht). Op die plaats stond wellicht al in de middeleeuwen de molen bij de Heerlijkheid Knesselare/Het Prinsengoed. Ter hoogte van de molen de Dreef. Daaronder de ‘Heijlig Sacramentstraat‘, die doorliep tot Sint-Joris.

Voorts de kerk (in andere richting gebouwd, met de pastorie en verre van nauwkeurig een aantal huizen in de weliswaar op dat moment nog dun bewoonde gemeente.

De tweede afbeelding hieronder, is een detail uit een licht afwijkende variante: een figuratieve kaart van twee wegen van Brugge tot Gent (de eerste langs Assebroek, Oedelem, Knesselare, Ursel, Zomergem en Lovendegem).

Let op een merkwaardig detail op De Plaats: één woning is geschetst, de andere zijn blokjes. Wellicht gaat het hier om het gebouw van de Sint-Hubertus (°1755, later afgebroken voor het gemeentehuis, waar nu De Litanie staat), met – heel uitzonderlijk voor die tijd – twee verdiepingen. En voor het eerst zien we nu ook het Witte Huys, het mooie en onlangs gerenoveerde gebouw halfweg de Veldstraat (eerste vermelding 1788, maar wellicht enkele jaren ouder)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ook de derde kaart is er een van de zogenaamde Oude Gentweg tussen Zomergem en Knesselare. Ze werd gemaakt met het oog op de verbetering en het plaveien van de weg (in 1787 bevolen, na 1787). Let op de puntjes die de kasseiweg aanduiden en op de tekst “Begin -” en “Eynde Calsyde” (goed halfweg de huidige Kloosterstraat en ter hoogte van Westvoorde). In het centrum zijn er al wat meer woningen aangeduid.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tot slot geven we nog een fragment mee uit het zogenaamde Primitieve Kadaster (begin jaren 1830). Dat is natuurlijk een stuk interessanter, omdat alle toenmalige woningen en grondpercelen erop zijn vermeld.

Bij wijze van voorbeeld hier een uitknip van de kerkomgeving. Hierop is nog veel duidelijker te zien dat de kerk anders staat georiënteerd dan de huidige, en een stuk dichter bij de Kerkstraat, een eind verder van de pastorie. Rondom de kerk lag het kerkhof met een omringende kerkhofmuur. De pastorie is het bovenste blauwe perceel (895). Op die kaart is duidelijk te zien dat het Drieselken naast de Oude Gentweg (huidige Veldstraat-Kloosterstraat) tot de oudste woonkern behoorde.

Voor meer details en info over de hele gemeente kunnen we verwijzen naar de SITE VAN CARTESIUS

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

We ronden af met een verwijzing naar een artikel hierover verschenen in ons boek Over Knesselare gesproken. Foto’s en feiten uit een beeldschoon dorp. Klik voor de tekst: knesselare in oude kaarten