Aalter en Knesselare gaan fuseren. Knesselaars Nieuws bracht die info al eerder. Vandaag rinkelden de bellen in zowat alle media. Wat leren we bij? De  gemeenteraden van beide gemeenten moeten over de berg op 23 mei, en dat is snel. Van commotie is vooralsnog weinig sprake. Gaat Aalter Knesselare annexeren, zoals een krant suggereert? Is het al zover? De Aalterse burgemeester ging op het einde van de gemeenteraad (maandag 10 april) op de trappers staan. “Op 23 mei zullen de gemeenteraden van Aalter en Knesselare op hetzelfde moment vergaderen en daar de principiële beslissing nemen”, zei de Aalterse burgemeester. De fusie zelf zou dan ingaan op 1 januari 2019, kort na de verkiezingen van oktober 2018.

De Knesselaarse burgemeester Erné De Blaere en schepen Herlinde Trenson werden door snelle Pieter wat in de wind gezet. Beiden vonden dat Pieter De Crem wat overhaast communiceerde. “Dat alles in kannen en kruiken is, is niet waar. Het kan nog alle kanten uit”, aldus De Blaere. Iets wat hij ook herhaalde op de site van De Morgen, al klonk hij op VTM toch zeer optimistisch (“voor 98 procent akkoord”, zie verder).

Dat deed ook schepen Trenson in De Ochtend op Radio 1 (herbeluister hier: Herlinde Trenson over fusie 11 april 2017) “Eerst moeten er nog enkele werkgroepen samenkomen, dan beslist het schepencollege en vervolgens de gemeenteraad. Maar de burgers moeten er zich ook nog over uitspreken. Als die niet mee willen, dan springt de fusie alsnog af… Er is maar een akkoord als we het effectief over alle punten eens geraken. Als onze inwoners het niet zien zitten dan gaan we onze verantwoordelijkheid nemen en dan moeten we met de fusieplannen stoppen”. Maar een referendum komt er niet, zo hoorden we op de jongste gemeenteraad. Wat dan wel?

Voordelen

Eerder werd hier al meegegeven dat de fusie voor de inwoners van Knesselare een fiscaal voordeel oplevert (personenbelasting van 8 naar 6,5 procent en opcentiemen grondlasten van 1.650 naar 1.400, schrappen van de algemene belasting van 75 euro, gratis containerpark). Schaalvergroting heeft ongetwijfeld ook administratieve en bestuurlijke voordelen.

Vaak wordt ook verwezen naar de 500 euro schuldvermindering per inwoner die vrijwillig fuserende gemeenten door de Vlaamse overheid krijgen toegeschoven. Het gaat om een schuldvermindering van zo’n 15 miljoen euro. “Zo komt er geld vrij om voor elk van onze inwoners heel wat te kunnen doen”, benadrukte De Crem op Radio 1.

Een voordeel voor de fuserende gemeente met (de meeste) schulden. Het dient gezegd: in dit geval is het vooral de burger van Knesselare die – weze het dan virtueel – het meest profiteert van schuldverlichting. Een paar jaar geleden publiceerde De Standaard een overzicht waaruit bleek dat Knesselare een uitstaande schuld had van 1489 euro per inwoner. In Aalter was dat toen maar 889 euro per inwoner. Het spaarzame Beernem torste toen per kop maar 284 euro schuld, Maldegem 961, Zomergem 1372, Assenede 2052 en Waarschoot 2190 euro.

Uit navraag blijkt dat op 1 januari 2017 Aalter een uitstaande schuld had van 12.606.028 euro voor 20.288 inwoners of 621 euro per kop. In Knesselare was dat respectievelijk 9.326.048 euro voor 8272 inwoners of 1172 euro per kop.

Verplicht?

De Crem schermt ook met verplichte fusies, die er na 2019 zouden komen, maar dat staat helemaal nog niet vast. “Over zo’n verplichting is nog niets beslist, maar alvast N-VA pleit ervoor. CD&V wil liever vrijwillige fusies blijvend stimuleren”, schreef De Standaard. Ook in het regeerakkoord staat: geen verplichte fusies, enkel fusies op vrijwillige basis. En elders in het land zijn er nogal wat fusies die niét doorgaan en gemeenten die kiezen voor associatie, liever dan voor volledig samengaan…

Dat beide gemeenten “nu al goed samenwerken” is ook lichtvoetig optimisme. De Crem citeert de samenwerking in de politiezone, maar daar houdt het voorlopig ook op. Knesselare werkt in andere samenwerkingsverbanden ook met andere buurgemeenten samen. Met creativiteit kan men ook dat pad op.

Nadelen?

Er is ook een keerzijde aan de fusiemedaille: wat met kleinschaligheid en nabijheid (waarvoor kunnen we hier nog terecht, waarvoor moeten we naar Aalter?), wat met de identiteit van Knesselare én Ursel? Wat met de ietwat minder leuke gevolgen voor het gemeentepersoneel?  Stuk voor stuk verhalen die beter met nuance kunnen worden verteld.

Een fusie: lachen of wenen? (Foto Groep 9910)

Wat met de naam van de nieuwe gemeente? Krijgt de fusiegemeente de naam Aalter? Ook hierover werd in de pers met ja en neen gecommuniceerd. Je kon er lezen dat een knipogende De Crem liet uitschijnen dat de naam alvast “geen verrassing” wordt, dat het de Knesselaarse burgemeester Erné De Blaere (Groep 9910) was die zei dat de naam van de fusiegemeente ‘Aalter’ zou worden, en dan weer iets later dat dit niet klopte. “Wat De Crem zegt, is voor hem”, noteerden Belga en De Morgen.

Fusie op VTM

Op woensdag 12 april om 20 uur is er gemeenteraad in Knesselare. De fusie staat niet op de agenda, maar kan in de vragenronde aan bod komen. Het gaat allemaal erg snel nu, want dat zou de laatste raadszitting zijn vooraleer op 23 mei dan al een princiepsbeslissing over de fusie ter goedkeuring wordt voorgelegd. Er rest dus weinig of geen tijd voor voorafgaande communicatie met en participatie van de inwoners. Benieuwd hoe een en ander nadien nog kan worden georganiseerd.