Nui en tons een lepelke dialect, voilà. Een tiental nieuwe dialectwoorden, uit Uilenspiegel geplukt (1981)

“Zure taalpuristen en fanatieke ‘algemene beschaafden’ worden verzocht deze rubriek ongelezen te laten”. Zo stond het 30 jaar geleden in Uilenspiegel (*)

De selectie van vandaag uit ‘Het taalken van ons vader en ons moeder’ (Uilenspiegel, 1981):

“Nen hoazoard” (hij heeft een hoazoard gedaan):  een buitenkans, een voordeel (koopje dat men op de kop heeft kunnen tikken)

Van essentend –  volledig, over de hele lengte (US) – Bloewust ès nen ènd, vel van èssentent (DW)

Tinsen: iets trachten te weten te komen (US), tergen, treiteren, (speels) plagen –  Z’hen hem zuuëdoanig getinst dat hij begost te vèchtn (DW)

Nen essepikkere (nen hersenpikker): iemand die altijd tegendraads is (US), pester, plager (DW)

Getieketakt (getikketakt) zijn: gebrand zijn op iets (US), sterk geneigd om iets (meestal ondeugends) te doen of te vernemen – Z’ès getieketakt vuuër weere naar de kirmèsse te goan.

Een oliedits: een oliebol, lekkernij in frietvet gebakken en gegeten met suikerEen kopken: een postzegel (US) – ’t Moedn twie¨kopkes op die anvelobbe (DW) – Ook  tembre, tember, zeegele

Een mennegat: een oprit van een erf of  landbouwperceel (US), toegang tot een perceel akker- of weidegrond, gewoonlijk over een sloot heen (DW)

Iemand torre aandoen: iemand kwaad berokkenen (US) – onrecht – Ze hee’ heur moeder veel torre aangedoan.

Blaffeture: vensterluik (US) ’t Zijn blaffeturen aan ’t huis (er zijn kinderen in de buurt, dus let op je woorden)(DW)

Een koppel blaffetuurkes

(*) In april 1981 startte het toenmalige tijdschrift Uilenspiegel met de publicatie van de reeks “Het taalken van ons vader en ons moeder”.  Het blad, overtuigd van de charme van het dialect, publiceerde vervolgens vele tientallen “sappige” dialectwoorden en –uitdrukkingen in de hoop “dat ze niet zouden verloren gaan in de mist van het verleden”.

Veel van de gepubliceerde woorden kwamen uit de verzameling van onderwijzer André Van Hooreweghe,  en Uilenspiegelmedewerker Renaat De Blaere. Ook Paul Verhoestraete legde in de loop van de voorbije decennia een lijst aan.

We zullen hier op deze site zo nu en dan een reeks van die woorden publiceren. De gegeven verklaring is die van Uilenspiegel toen. Hier en daar vullen we die aan met bijkomende toelichting uit het vuistdikke Dialectwoordenboek (DW) van Tineke De Pauw en Erik Wille.