Speciale namen zijn geen uitzondering meer. Er zijn er in Vlaanderen alleen al meer dan 100.000 verschillende. Hoe zit het hier in Knesselare? We passeren met u even langs de populairste voornamen, ook in de Knesselaarse scholen.

Top voor Vlaanderen (volledige bevolking)

Eerst even kijken hoe het in heel Vlaanderen zit, in de toplijst van jong tot oud. Maria en Marc zijn de meest voorkomende voornamen, schrijft het Belgische statistiekbureau Statbel (2017). Marc komt 45.746 keer voor. Daarna volgen Jan (41.010), Luc (40.319), Patrick (34.681) en Dirk (32.201). Bij de Vlaamse vrouwen valt het hoge aantal Maria’s op: 103.820. Dat is meer dan het dubbel van Marie (46.127), die als nummer twee op de ranglijst wel nog Rita (30.864), Ann (24.975) en Martine (24.062) voorafgaat.

Top voor de naamgeving aan kinderen in Vlaanderen geboren in 2017 (bron: HLN)

Tot daar dit algemeen beeld. Dat verandert de jongste jaren snel. In 2017 werd bij voorbeeld geen enkele Ann of Els meer geboren, terwijl het jarenlang de populairste namen van Vlaanderen waren. Hier de top-10 voor Vlaanderen:

Liam (309 geboren, van William), Noah (292) geboren, Finn (285), Lucas (283), Adam (270), Lars (269), Arthur (268), Leon (263), Louis (260), Lewis (233) vullen de top-10 bij de jongens.

Louise (349), Olivia (327), Emma (322), Mila (315), Ella (282), Elise (257), Marie (251), Noor (245), Elena (218) en Amélie (198) die bij de meisjes.

Regels

Over te volgen regels moeten we ons geen zorgen maken, want die zijn er in België nauwelijks. De keuze van de voornaam is in ons land vrij, tenzij de ambtenaar van de burgerlijke stand een naam weigert, omdat die verwarrend, belachelijk of schadelijk zou kunnen zijn voor het kind. Wat niet kon verhinderen dat er enkele jaren geleden toch een jongetje met de naam Loezer werd geboren.

“Een voornaam is eigenlijk een spiegel van de samenleving”, zei de Gentse archivaris Annelies Somers daarover. Een voornaam zegt niets over een persoon, maar wel alles over het milieu en de tijd waarin die persoon ter wereld gekomen is. Een voornaam is universeel, lijkt banaal en kies je niet zelf… En hoe het vroeger was vind je in parochieregisters, stambomen, leerlingenlijsten, etc.

Even terug in de tijd: de oudste

Sommige namen zijn eeuwen oud en nog altijd populair. Hoe weten we dat? Omdat ook dat wordt onderzocht. Een voorbeeld op kleine schaal voor Knesselare. In het historische en heemkundig tijdschrift Appeltjes van het Meetjesland verscheen een artikel over een ruzie tussen de bazen van toen (in dit geval het Bisdom) en de dorpelingen. In juni 1201 kwam het tot een proces over belastingen. Een aantal mannen moesten zich als getuige in het conflict melden. Dat verslagje bevat hun namen. Hier komen ze: Boudewijn (4x), Lambrecht (2x), Zeger (2x), Hendrik, Willem, Geraard, Gerald, Iglard, Folcard, Fromalt, Erembalt en Scoman. Die laatste vijf, zes zijn ons vandaag totaal “vreemd”. De andere klinken ook vandaag nog bekend in de oren.

Wat is er aan de hand? Het zijn allemaal Germaanse namen, waarvan de laatste zo goed als verdwenen zijn, en de eerste voortbestaan, als voornaam, maar ook – met of zonder toegevoegde s (= zoon van) – ook als familienaam (Lambrechts, Segers, Hendriks, Willems, Geraerts, …). En de andere namen? Eentje was er Keltisch (Iwein), twee andere waren christelijk van oorsprong (Simoen en Filip).

Voor de liefhebbers van het genre: bron van de twee paragrafen hierboven is een kort artikel van Luc Stockman in Appeltjes van Het Meetjesland, 1981. Klik op de icoontjes hieronder en u krijgt de tekst te lezen:

 

 

Kristelijk

Met de toename van de macht van de Kerk werd in de Middeleeuwen almaar meer gekozen voor namen van christelijke oorsprong, vooral heiligennamen. Zo konden de ouders hun deugdzaamheid uitdrukken. Ontelbaar waren door de eeuwen heen de Maria’s, de Anna’s, of de namen van de apostelen (Petrus, Paulus, Johannes, etc…)

Daarbovenop komen in tijden dat Vlaanderen door buitenlanders werd overheerst ook veel “vreemde” invloeden.  Dat was zo met Franse of verfranste voornamen in de Middeleeuwen, met Spaanse, Oostenrijkse, en Franse in de Nieuwe Tijd (1500-1800), met weer Franse in de tijd van Napoleon (omstreeks 1800).

Dat bleef zo in de tijd dat België overwegend door Franstaligen werd bestuurd (jaren 1800). In de jaren 1900 viel de keuze ook wel op wat Duitse (voor de oorlog) en vooral veel Engelse voornamen (de Danny’s en Johny’s van na de oorlog).

Media en migratie

De jongste jaren kwamen door nog twee grote invloeden bij. De verspreiding van voornamen uit andere landen via film en televisie en recent ook van internet en sociale media, en ook van Maghrebijnse  en Arabische namen met de migratie.

Jonge koppels kiezen voor namen die mooi klinken, maar ook voor namen van “helden” of figuren waar de ouders naar opkijken: (mythische figuren vroeger, helden- of heiligennamen), voor namen van populaire bloemen, namen van acteurs en artiesten, van sporters, van TV-figuren… Nog eens terug naar Annelies Somers: de keuze van de naam zegt iets of veel over de leefwereld van de ouders.

Knesselare: de rangschikking

De jongste tijd doet iedereen met voornamen zo’n beetje wat hij wil. Dat blijkt uit het overzicht van de voornamen van onze Knesselaars kleuters en lagere schoolkinderen, van de kleuterklas tot het zesde leerjaar, die de directies van de beide lagere scholen ons bezorgden. We kregen 580 voornamen, waarvan we in het tabelletje hieronder de topnamen vermelden (vier vermeldingen of meer).

Van de 580 namen zijn er 383 unieke namen, dat wil zeggen dat ze maar één keer op 580 voorkomen. Iets “unieks” zoeken, dat lijkt vandaag ook bij het spel te horen. Dat ook Knesselaarse ouders het vandaag graag op enige afstand zoeken, is duidelijk. Of wat te denken van volgende namen in onze dorpsscholen: Akseniyah, Ashley, Athina, Brooklyn, Danaë, Dunya, Eppo, Esmée, Gypsy, Hailie, Haylay, Ilyano, Ilyas, Ilyunah, Jaylano, Jeison Lorenco, Jutta, Jurre, Keano, Karenza, Kika, Kinai, Kiraya, Liham Ak, Lola, Luca Sara, Nienke, Noïze, Renaud, Michalien, Lente, Storm, Sabrinel, Sterre, Troy, Tjorven, Ynola, Wyatt?

De zeventigplussers mogen zich dan weer getroost voelen door de schuchtere comeback van retro-namen als Georgette, Lola, Henri, Leon, Marta, Maurice, Médard, Pauline, Rafaël en Raymond…

Even ter vergelijking hieronder de topnamen van de Knesselaarse lagereschoolkinderen (zes leerjaren) in 1960. Het verschil is enorm.

Uitsmijter

En als we om af te ronden even mogen supporteren – heel persoonlijk dan – voor de mooiste Vlaamse/Nederlandse namen  in onze scholen (2018), dan gaan we voor: Berre, Noor, Robbe, Siebe, Ferre, Hanne, Seppe, Hanne(lore), Warre, Femke, Jesse, Ruben, Sander, Stan, Wannes, Anke, Hannes, Linde, Nand, Senne, Ties en Tijs.

Voornaam veranderen makkelijker

Bovenstaand stukje was net af toen we in de pers (27 juli) werden voorgelicht over de mogelijkheid om van voornaam en naam te veranderen. Efkes naar het gemeentehuis en je kan er vanaf 1 augustus je voornaam laten veranderen. Een beetje uitleg waarom je dat doet, en klaar is Kees (of moeten de Vlamingen die Kees ook maar schrappen?). Vroeger was een nieuwe voornaam krijgen moeilijker, want je moest naar Brussel (FOD Justitie) en de procedure duurde tot anderhalf jaar. Een verandering kost vandaag nog 490 euro, maar vanaf augustus mogen gemeenten hun eigen tarieven hanteren. Een familienaam wijzigen aan het loket is nog niet mogelijk. Dat kost maar 140 euro. Dat blijft wat lastiger, want je moet wat argumenten hebben.