“Ik heb weinig toe te voegen aan de schitterende en heldere toelichting van uw burgemeester”, aldus een handige opener van Pieter De Crem na de inderdaad erg vlotte toelichting van Erné De Blaere op de voorlichtingsvergadering over de fusie. We zijn vertrokken voor een voorbereidende periode van ca. 15 maanden tot de verkiezingen. Wat op papier staat ‘klinkt’ zeker mooi. We hoorden een vlotte promo-tekst van oprecht overtuigden, een handvol vragen ook. We zullen in dit artikel maar eens kleur bekennen. Dit stuk is bedoeld voor mensen die geen schrik hebben van een wat langere tekst. Om te lezen onder een zalige regenbui bvb. Lang zal het niet meer duren…Hieronder, een korte samenvatting, deels onder de vorm van vragen en antwoorden, een stand als voorlopig eindpunt in het fusieverhaal. Voor wie in die zomer als vroeger tijd en zin heeft om te lezen. Onze kanttekeningen in het blauw.

Jan Van de Casteele

Foto Ludo Goossens (www.ludogoossens.be)

Stelling: we waren gemotiveerd, toonden moed en nemen een risico

• We zijn niet over één nacht ijs gegaan. (klopt, maar het ijs lag lang in het donker…)
• We doen het voor de mensen, puur in het belang van bevolking”. (klopt, al tikken andere tellers voor sommigen ook aardig aan)
• We hebben moed getoond, want we weten niet of de kiezer ons in oktober volgend jaar zal belonen of straffen (klopt)
• Er zijn zowel in Aalter als in Knesselare gemeenteraadsleden en vooral ook schepenen die hun mandaat zullen verliezen (als de geruchten kloppen dat voor Knesselare raadsleden van Groep 9910 tien plaatsen krijgen (op een lijst van 29), dan zal dat voor Groep 9910 wel meevallen. Idem voor Groen, trouwens. Let wel: ze moeten dan wel nog voldoende stemmen halen – Wat de schepenen betreft: er is plaats voor drie Knesselaarse schepenen en een voorzitterspost van de nieuwe gemeenteraad. Voor een paar van de Knesselaarse schepenen is het wellicht over. Alleen met een monsterscore kan er nog iets verschuiven).

Stelling: waarom met Aalter? Aalter is de ideale maat

Schaalvergroting: Gemeenten krijgen meer en meer opdrachten van de Vlaamse en federale overheid. Dat vraagt meer efficiëntie. Te kleine gemeenten zijn kwetsbaar, niet altijd productief. Kleine diensten met maar een paar werknemers zitten zo bij ziekte of afwezigheid om andere redenen snel in de problemen… (lijkt onmiskenbaar zo, dat Knesselare voor sommige bestuurszaken als entiteit klein is; een fusie is dan een oplossing, maar een keuze voor gewoon intensere samenwerking waar die mogelijk, haalbaar en wenselijk is, is een mogelijk alternatief)

• We werken al langer samen met Aalter. Dat was een positieve ervaring vanuit evenwaardigheid, ook al waren we een veel kleinere gemeente (Klopt)
• “De kans dat er verplichte fusies komen is reëel, maar niet zeker”. (klopt; het animo voor fusies is op dit moment elders in Vlaanderen miniem)
• Met Aalter kon het vrijwillig en snel. Zo kom je sneller tot een win-winsituatie voor beide partners. In het andere geval – bij verplichting of voor wie het juiste moment mist of laat passeren – is het al eens “nemen wat je kunt krijgen”… (klopt)
• Aalter heeft een gunstige ligging (kanaal, snelweg, spoorweg)… (klopt)
• Wij vullen mekaar goed aan: Aalter heeft goede infrastructuur, sterke industrie én derhalve meer centen. “Wij hebben die niet en dat is ook niet de bedoeling, met uitzondering van een kleine zone nabij de Moerakkerstraat. Wij zijn een beetje de groene long met het Drongengoed als grootste aaneengesloten bosgebied van Oost-Vlaanderen als grote troef. Dat gebied trekt nu al veel meer volk aan dan enkele jaren geleden… (klopt, dat is vijftig jaar geleden al zo geregeld in de gewestplannen)
• We zijn samen niet té groot. We zijn een “overzichtelijke gemeente”, met een bestuur nog dicht bij de mensen. In grotere gemeenten (50.000 – 60.000 ) is dat evenwicht niet evident. Een 30.000 dat is ook de norm die de Vlaamse overheid vooropstelt. (lijkt een redelijk argument, maar waar ligt die grens? Voor veel aspecten van het samenleven wellicht in de eerste plaats bij de dorpen).
• Wie dit jaar fusioneert, kan rekenen op geld vanuit Vlaanderen (klopt, zie hieronder)

Stelling: het bestuur krijgt meer centen – “de Knesselaarse mensen” varen er financieel wel bij

• Gemeenten die nu fusioneren krijgen een schuldvermindering van 500 euro per inwoner. “Wij krijgen 15 miljoen euro schuldvermindering en dus meer reserve om investeringen te doen in de beide gemeenten”. Dit betekent meer middelen voor een efficiëntere en sterkere dienstverlening, voor meer investeringen (bvb in een efficiënter machinepark, maar ook nieuwe accommodatie kinderopvang, voor een nieuw cultureel centrum… (klopt, een sterk argument)
• Er is ook het financiële voordeel voor de huishoudens: gratis containerpark (vanaf 1/1/2019!), een “belastingvoordeel per gezin van 300 euro gemiddeld omdat de laagste en dus de Aalterse belastingstarieven zullen worden toegepast (zie eerdere artikels). (klopt, bovendien heet van de naald: op de infovergadering in Aalter van deze week werd beslist de aanvullende persoonsbelasting nog wat te verlagen, van 6,5 naar 5,8 procent. Dat heeft Knesselare dus vanaf 2019 ook te goed.)

Stelling: alles verliep democratisch

• Het ging vrij makkelijk omdat het ging over partners die in eigen gemeente een (ruime) absolute meerderheid hadden/hebben. (klopt)
• Alles is democratisch verlopen via beslissingen van een verkozen bestuur. (klopt, al is ruimer overleg met oppositie en burgers ook ‘democratisch’…)

Stelling: we zorgen voor personeel

• De jobs en het loon van ons personeel beschermen was het tweede doel: ze hoeven niet te vrezen voor ontslag of loonsvermindering. De Vlaamse overheid heeft dat decretaal vastgelegd. (klopt, bovendien kan een rijkere en grotere gemeente hoger gekwalificeerd personeel in dienst nemen)

Stelling: Knesselare behoudt zijn identiteit

• Wat verdwijnt er uit Knesselare? Volgens de burgemeester weinig: dienstbetoon blijft, zoals ook burgerlijke stand, dienst stedenbouw, het sociaal huis, de bib, de kinderopvang, de sportaccommodatie, groenafval… Dat staat genotuleerd in de notulen van 23 mei.“Aalter heeft perfect de eigenheid van deelgemeenten bewaard. We gaan altijd een Knesselarenaar zijn, ook al blijft de naam Aalter”, reageerde De Blaere.“In Knesselare bvb was er veel aandacht en steun voor muziek in vele vormen, voor sport. Dat zal zo blijven, dat is zo afgesproken”. (klopt; een billijke regeling, met dank ook aan Aalter, als alles zo verloopt)

De vragen

• Hoelang zal het mooie liedje duren? Hoe lang zullen die beloften worden waargemaakt, vroeg iemand uit Unizo-kringen. Tot het fusiedossier wat is afgekoeld? Moeten we over enkele jaren dan toch niet voor alle paperassen naar Aalter? “Het zal minstens duren tot het einde van de volgende legislatuur” (2024), dat is of 7,5 jaar. Wat later volgt, daarvoor steek ik mijn hand niet in het vuur. Er kan veel veranderen in dit digitaal tijdperk, en misschien verloopt het administratief dan al helemaal anders…”, verduidelijkte de Knesselaarse burgemeester.
• Wanneer valt nu uiteindelijk de ultieme beslissing? Aalter lijkt gehaaster dan Knesselare. “Einde dit jaar”, aldus De Blaere. “In de late zomer of vroege najaar”, aldus De Crem. Hoe dan ook, uiterlijk 31 december 2017 moet worden beslist. De facto verandert er niets tot 31 december 2018 en moeten de beide gemeenten nog elk hun bestuursprogramma afwerken.
• Wanneer starten we? “Op 1 januari 2019 zitten onze gemeenten in volle autonomie. Dan pas gaan we op in de nieuwe rechtspersoon”, besloot De Crem.
• Hoe zit dat nu met de inspraak? Een tere plek in het dossier. Een “mondelinge” vragenronde na een haastig bijeengeroepen vergadering met maar een twintig aanwezigen (naast politici en wat personeelsleden) kun je bezwaarlijk “inspraak” noemen. De bestuurders van beide gemeenten zien de desinteresse, maar tegelijk zijn ze ervan overtuigd dat bijna niemand problemen heeft men hun beslissing. Dat lijkt ook zo te zijn. Van een soort contract met de bevolking is (nog) geen sprake. Dat contract moet nog worden concreet gemaakt. De informatie is beperkt.
• Hoe zit het met de informatie? Dat is dus een tweede tere plek. De facto was en blijft de informatie op dit moment op zijn minst erg beknopt (wat?) en zeer algemeen (de grote lijnen). De rest van het verhaal moet nog volgen. Wat wordt het concreet? De concrete beleidsplannen kunnen worden bijgestuurd. De plannen kunnen ook worden veranderd. Onder meer ook de verkiezingsuitslag. “We weten niet wie in januari 2019 het beleid zal uitzetten…”, gaf ook Erné De Blaere toe.
• Hoe zit dat dan met de afspraak? Ook dat is een zwakke plek in het fusiedossier. De fusiebeslissers zijn niet zeker over de afloop van de verkiezingen. Onder welke naam gaan ze naar de kiezer? (CD&V? Kartel CD&V-N-VA? Andere naam…) “Hierover is nog niets beslist”, stelt De Blaere. Halen ze een absolute meerderheid? Zijn er coalitiepartners nodig? Loopt het toch nog minder goed af dan verwacht? Maar wie er ook bestuurt, de fusie zal doorgaan.
• Op hoeveel plaatsen op de lijst kunnen Knesselaarse (a) en Urselse (b) kandidaten rekenen? “Dat is beslist, maar daar gaan we nu nog niet op antwoorden”, aldus De Blaere. Het cijfer is hier op de site knesselaarsnieuws.net al vermeld, voegde Pieter De Crem daaraan toe. We schreven hier eerder uit goede bron te hebben vernomen dat Knesselare na de fusie zou kunnen rekenen op drie schepenen op negen plus de voorzitter van de gemeenteraad. Knesselare zou kunnen rekenen op 10 plaatsen op 29 van de nieuwe gemeenschappelijke lijst.
• Hoe zit het voor de verdeling Knesselare-Ursel (dat was eigenlijk onze vraag aan de burgemeesters)? “De plaatsen zijn wel billijk verdeeld”, vulde de burgemeester nog aan, “maar dat is nu niet het dagordepunt”.
• Zullen die Knesselaarse kandidaten hun zitje wel halen, vroeg iemand in de zaal. Knesselaarse kiezers vormen maar eenderde van het totaalpakket van kiezers…? Dat hangt af van de stem van de Knesselaarse kiezer (voorkeurstemmen), het aantal andere opties (concurrenten van Knesselare op andere lijsten, of Aalterse kandidaten), maar ook van de kiezers van Aalter… Het is een gok dus. Dat wordt op zijn minst spannend.
• Kunnen Knesselarenaars kiezen voor Aalterse kandidaten en omgekeerd, wou een ander weten? Inderdaad, dat is evident op gemeenschappelijke lijsten. De volgende gemeenteraadsverkiezingen (2018) worden georganiseerd alsof de twee huidige gemeenten niet meer bestaan. Dat was ook zo na de eerste fusie in de jaren 1970.  Dat moet ook nu via decreet nog worden geregeld op hoger niveau.
• Kunnen de huidige Knesselaarse overlegorganen autonoom in een of andere vorm overleven of worden ze opgeslorpt in een grotere “Aalterse koepel”? Volgens Pieter De Crem zal het verenigingsleven blijven wat het is, met inbegrip van de financiering. Zoals die ook in de Aalterse deelgemeenten worden gefinancierd. Over de koepels was hij minder duidelijk. Vermoedelijk worden die (zoals in Aalter) vooral doorgeefluiken voor subsidies en voor coördinatie in grote dossiers (infrastructuur, bvb.). De werking van een aantal – soms rigide – overlegstructuren wordt wellicht eerder beperkt. Dat lijkt te passen binnen het inzicht dat de overheid hier wat meer ruimte geeft aan initiatieven die uit de basis zijn gegroeid.
• Krijgen de dorpen nog een vorm van autonomie? Komt er ruimte voor (inspraak voor, eventueel ook steun aan) een soort “dorpsvertegenwoordiging” waar mensen de koppen bijeensteken en eventueel voorstellen doen aan de gemeente? “Dat idee nemen we mee en zullen we overwegen”, aldus nog De Blaere.
• Wat met het Drongengoed? Sommige mensen maken zich zorgen over de toekomst van het Drongengoed. Niet nodig, als de burgemeesters “woord houden”. “Het Drongengoed blijft een recreatief gebied, en wordt zeker niet uitgebouwd voor burgerluchtvaart. Binnen de cluster toerisme krijgt de locatie een stevige poot binnen Knesselare”, bevestigde Erné De Blaere.
• Groene troefkaarten. De Blaere haalde op vraag van een voormalig Groen gemeenteraadslid nog wat andere groene troefkaarten boven: bermprojecten, gezamenlijk engagement voor het klimaatplan, voor groenvoorziening onder meer in de Ruimtelijke Uitvoeringsplannen, voor herinrichting van De Plaats, voor een veiliger oversteek in Ursel… Allemaal zaken die opgenomen zijn in de notulen van het college. “We praten en praten al tien jaar over een veiliger oversteek aan Den Briel, maar daar komt maar geen schot in. Ik kijk uit naar die “beter” in uw slogan…

Besluit: De plannen verdienen – wat ons betreft, en dat is subjectief – een flinke 7 op tien. Het had meer kunnen zijn als daar een ruimere groep van de bevolking was bij betrokken. En het had meer kunnen zijn als men concreter was geweest en iets verder was gegaan. Er zal van alles gebeuren, maar zoals dat wel vaker gaat in de politiek, is het toch wachten op concretisering van de plannen en beloften. Goed dus, maar voorwaardelijk. Vergelijk het met een goed rapport voor ‘dagelijks onderwijs’ (of ‘formatieve toetsen’ in de VSO-kaas met gaten). We zijn op weg naar het examen, dat volgt bij de gemeenteraadsverkiezingen.