We publiceerden hier vorige week een eerste deel  over verhalen van toen. Op een paar na verdwenen uit ons collectief geheugen. Maar een mooie getuigenis van de vertellingen die in sommige gevallen eeuwen trotseerden.

Den Hellewagen

Celine Moret: ‘De Varende Vrouwe, dat heeft bestaan. Ze willen hen dat er entwat (iets) in de lucht kwam en ze zeien er den Hellewagen tegen. En dan ze daar mee meegingen. En d’er was hier ene die ook ’t senachts meeging en z’had een klein kind. Ze heeft haar kind versmoord (verdronken) in de steenpitten. En z’had altijd en blauwe schorte aan. En da kind is gevonden mee ne steen en blauwe schortestrek aan zijnen hals… En tons (dan) is ze gevangen. En den dag dasse vrij kwam is ze gestorven. En dat heb thuis vele horen vertellen van mijn vadere. Ze zat zij mee soorten van aardige boeken, toverboeken danze zeggen’.

August Scheyvinck: ‘Peet Verscheure, nen horlogemakere en nen bakkere, kwam van Brugge. ’t Was te middernacht. En ot hij rond Flabbaert kwam stond er daar ne schone café. D’er was daar licht, muziek en d’er werd daar gespeeld. Peet peisdige in zijn eigen “’k he dust” (dorst) en hij ging binnen. Hij vroeg een pinte en in dien tijd zei men altijd voor dat men een pinte dronk “God zegent U”. En van ot hij da gezeid had was diene café weg en stond hij in nen braambos, zonder bier natuurlijk. Ewel da was den hellewagen en overal waar dat hij hem nere zettige wast hij te ziene.’

Amedee Verniest: ‘Vader en Brom Mayens gingen ne keer fezanten gaan pensen. Ze liepen langs nen binnewegle en al mee ne keer zaten ze in den hellewagen.

Ze moesten daar mee eten en ze moesten drinken en binst zongen ze van : “Zoede mij niet willen mee mijn dikke vette billen mee mijn rijstpapgat, mee mijn rijstpapgat (bis”)”. En onze vele geetn han en gedronken vielen ze in slaap en onze wakkre wierden was ’t gedaan en den hellewagen was weg.

 

 

‘Henri Taets: ‘D’er hee nen hellewagen hier over den Dries geweest. Eerst waren ’t witte peirden die hem voorttrokken en on ze (als ze) een ende voortgingen waren ’t zwarte en on ze nog een einde voortgingen waren ’t weer witte. En tons waren d’er geen wielen aan en ’t sleeptige tegen de grond. Maar da gebeurdige ot (als het) hard waaidige.’

 

 

 

De Mare

Henri De Blaere: ‘Dat is entwatte dat op u gesmeten wordt. Osse par example in uw bedde laagt, wierd datte op u voeten gesmeten en da kroop langs u benen en u lijf toe aan u kele en ’t was lijk daje versmacht wierd. Maar oje in u bedde lag, allé oje d’erin ginge en ge doet u kloefen uit, tons moeje ze niet mee de tippen onder ’t bedde zetten want ton kant de mare op u. En oje ze mee d’hielen onder ’t bedde zet kant de mare op u niet en kan ze over u niet komen. Maar osse op u zit tons es dat een eeuwig zwaar gewichte dat u gelijk versmacht. Ik zette nog altijd mijn kloefen of mijn sletsen azoo’.

Victorine De Waele: ‘Da is ne stilstand van bloed en da kroop op u, oje ging gaan slapen. Maar ge kost daar ook iets tegen doen. Ze staken ne stok die van de mare bereên was allez die heel plat was in de plaatse van rond op een bepaalde plaatse, boven elder bedde. En ot diene stok daar zat kosten ze niet bereên worden van de mare. De mare zat tons op diene stok. Van de mare bereên zijn da was wreed en ge smeet tons ne schruigel uit’.(schreeuw)

Henri De Blaere: ”k He ook ne keer verleed geweest. ‘k Kwame van aan Charel Stocks en ‘k moeste naar den Dreipikkle. Zo ‘k moeste eerst over ne gracht en tons (dan) rond een stuk land en ‘k kwame tons uit aan Almeys en Fockens. Zo ‘k wiste goed mijne weg. Maar ‘k ware maar just over de gracht of ‘k en wiste mijne weg niet meer. En ‘k ginge altijd maar voort en ‘k en gerochte niet weg. En wete wat daje moet doen oje verleed zijn? Ge moet u plat op uwen buik leggen en mee uw hoofd in uw arme en tons moeje wachten toe daje nen hond hoort bassen. En ‘k hoordige nen hond bassen op den Dreipikkle en ‘k stelle mij rechte en ‘k stonnen aan diezelfde plaatse waar da’k over de gracht gesprongen ware. En dat is echt waar gebeurd. En ‘k wiste mijne weg he’.

Kabouters en reuzen

Henri De Blaere: ‘Kabouters, da waren mannekes die hier in de bossen liepen en ze waren maar zo groot (toont het met de hand). Maar dat is misschien wel honderd jaar geleên. En oje (als ge) iets niet en vond of ge waart misdaan ewel die kadoddermannekes (kleine ventjes) kosten u altijd helpen en ze deden ’t ook.’

Amedee Verniest (Karel Priem): ‘Wete wat damme ook nog gezien hen. Ne grote vent van uit de polders, die naar hiere gekomen was. En mee twee stappen wast hij over de Maldegemse Steenweg. Dat hek nog nooit gezien, zo’n stappen’.

Kweldieren

Augusta De Smet: ‘Achter de vaart dat had gunter (ginder) altijd een slecht kot geweest, een verholen huis. En later hen ’t er nog mensen op gewoond en ’t een ongeluk achter ’t andre… de zwijns en de beesten gingen dood. En dat huizeken da stond dichte tegen een watering die naar de vaart liep. En d’er kwam daar altijd ne groten hond, nen zwarten. En hij kwam alleen ’s nachts op en sprong op de vensters en de deuren. En ook bij dage soms. En dat was ook ’t kwaad op dat hof.’

Pater Goegebeur: ‘Da was een hele bende honden die resideerdige in de Compernol (= een wijk). En dat gebeurdige dat er iemand een hele reekse zwarte honden zag voor zijn voeten. Hij schopte ernaar en de beesten liepen weg. Maar ot hij enen van die honden raaktige wierd hij gestraft en moet hij heel de nacht rondlopen mee de voorpoten van een peird op zijn schouders.’

Spoken

Henri Delnat: ‘Verschuere kwam ’t senachts van Sint-Joris. ’t Was tons al rond den elven, den twaalven of nog meer, en hij ziet een gestalte een endeken voor hem lopen. Hij peist “Nondedomme, ‘k ga wat zeerder gaan, da’k hem inhalen”. Hij verzeerdige (versnelde) maar kwam niet nadre. Hij peist “Potverdomme, ‘k ga wat lopen ‘k zal hem wel krijgen’. Maar in de plaatse van te vernaderen verachterdige hij. Hij zegt in zijn eigen “Wat is da nui?”. Hij verzeert nog en al mee ne keer, hij was tons al verdicht, vloog dat spook in ’t water en al ’t lis lag zo plat of die tafele. En d’er was gene storm of wind hé man!’

Spookdieren

Liza Ardeel: ‘Aan de kruisse op de bane naar Hoekestrate spookte het vroegre. Op kerstavond wierden de mensen die naar de kerke wildegen gaan de bane afgesneden van een bende katten. “Maar ik zoe een piele (zaklamp) mee doen, ge zoe ze zien lopen die katten…’

Amedée Verniest: Op Alderheiligenavond kunde niet pensen. Ze gingen ne keer in de “vorten (rot) bos” gaan pensen en ’t was op nen alderheiligenavond. Ze zaten in een bos achter een wegelken en gelijk danze daar zitten te wachten komt er een hele charge (troep) peirden afgelopen langst de dreve. En da zijn geen vertelsels zulle, dat is echt gebeurd. Z’onststaken de licht voor d’hazen te lokken hé en in plaatse van hazen waren’t al katten die voor onze lichtbak sprongen. Neen vent op Alderheiligenavond kunde nie pensen’.

Maria de Jaegher: ‘ ‘k He horen vertellen daje nen ezel nooit kunt zien kunt kachtelen (jongen werpen) want O.L.Here heet er opgezetene. Zeetje Kerchove zei ‘Da willek toch ne keer zien’. Hij bleeft er acht dagen bij, maar den zel ha nog nie gekachteld. En gelijk of dat dat gaat hé. Hewel, Zeetje moest zijn noodwendigheden doen en hij deed da ’t end de stal en ot hij hem ommekeerdige stond de kachtle nevenst hem. En da’s waar gebeurd zulle.’

August Scheyvinck (Spookzwijn kijkt door vensters) ; ‘Ja, hier over veertig, vijftig, zestig jaar die reseddeerdige d’er hier in Eentveld een zwijntje. En dat is gene leugen, dat is zuiver de waarheid. En da zwijntje was mee pozen alle navenden te ziene. Maar zelfs mijn tante…die spellewerktige ’s navonds en der waren geen blaffeturen (vensterluiken) aan de vensters dan de vesters bloot waren en al met eens ze ziet da zwijntjen op heur hof komen en ’t stelt hem mee zijn voorpoten op de vensterloop duer de venster te kijken en ze waar benauwd. Ze waar schauw (bang) en ze roeptige, en hare gebuur die hoordige datte en in dien tijd waren d’er veel pensejagers op Eentveld en die pakt zijn geweire en die zeit dat zwijntje op zijn hof lopen die afgezet ware mee draad en zegt hij nui zal ik uit wel hen. Hij pakt zijn geweire en hij schiet naar ’t zwijntjen op ne korten afstand…en da zwijntjen is deur den draad en ’s anderdaags nuchtings gingen ze gaan kijken en z’en zagen zilder niets van da zwijntjen, noch spoor noch niet en da zwijntje ’t woas tit verdwenen. Twee avonden nadien was da zwijntjen daar were en ze waren mee drein, vieren, vijven, die da zwijntjen wilden pakken en ze bandigen ’t af (afzetten) en deur ilder benen was da zwijntjen weeromme weg. En da zwijntjen heet daar wel tien, vijftien, twintig jaar geresedeerd en hoe dat da zwijntjen weggerocht is weet er niemand. Maar in dien tijd ginge kik ook vele naar Eentveld als jongemens en ik he wel honderd keren gewenst van de zwijntje ne keer te zien, maar ‘k heb da zwijntje ooit (nooit-) gezien.’

Spookdingen

Victor Bouché: ‘On ze vroegere een kind of ne grote mens die dood was moesten naar de kerke dragen en z’en han op voorhand niet gezeid “Geest ga voor, wij volgen u na” han ze ’t dobbel lastig en begosten ze te zweten. On nu ’t lijk op de wagene gezet wiere, ge weel wel hé, danze vroeger jaren de kiste op twee bondekes stroo zettigen hén en in vier hoeken van de kerre zat er een lijkvrouwe. Ewel ot een peird da moest voorttrekken of zelfs twee peirden ton zweetigen die beesten ilder dood. ’t Schuim stond twee vingers dikke onder ’t greel en in ulder muile. ’t En is toch nie normaal hé ot er maar zovele op een kerre ligt.’

Maria de Vos : ‘Tselie (Julie) verteldege ne keer, ’t was nog ot haar zuster leefdige, en ze woondige bij Achiel Rodts. Z’han daar veel jonge kinders en ’t jongste deed nie el of schremen (huilen) en ’t tweede jongste vermagerdige en kost nie eten. Ze gingen zelder naar de paters. De paters zeien, ot er iemand om ne zochten bussel (zachte borstel) kwam dat zij het ware. En ze zeien ook dat een kind d’er niet meer zoe deurekomen (genezen), ’t ander wel. En ’t was waar, dat is al gebeurd. Dat een is ten twaalven ’t senachts gestoren en ’t ander hen ze kunnen schapperen (redden).’

Henri Taets: ‘Da gebeurdige hiere op een boerderije. ‘k He ’t horen vertellen. De stoelen stonden te draaien en de tafele te dansen. Da kwam van diene knecht. Hij was dat aangedaan. De paters hen dat afgelezen hé; allez ge verstaat da wel hé. Ot er enen zijn hand op uwen kop legt zijje aangedaan.’

Florent Spanhove: ”D’er was hier ne keer een toveresse die achter de wereld liep om de mensen elder cenzen af te doenen en elder geluk te zeggen. En d’er kwam daar ne keer nen Duitse Schaper gegaan mee zijn schapen en hij wildige die toveresse den duvle aandoen. Maar die hekse begost op een fluitje te spelen en al die schapen begosten te dansen.’

Maria Brandt: ”k He altijd horen zeggen van mijn vadre dat ’t toe Charel d’Hoogens en latere bij zijne zeune Jules spooktige. Al mee ne keer wierden de beesten opgejaagd en verschrikt door de spoken en de kalvers en de koeien klaverdigen (kropen) op de muren. Ze meendigen dat ’t wijveken de Roo ilder dat aandeed. En ze geen naar Steenbrugge naar de paters. Diene gang was altijd wreed lastig en ze zweetigen geweldig. En de paters besproeidigen de beesten mee wijwatre en ’t wierd were normaal op dat hof.’

Henri De Blaere: ”t Wijveken de Roow as hier bekend als een toveresse en alleman was er schauw (bang) van. Zo stond zij op zekren dag mee mijn wijf Thilde aan ’t hekken te klappen. Ze wildige op mijn hof geraken maar z’en kost niet… ‘k ha nen paasnagle onder mijn deure gestoken, onder de zelle (dorpel) en van armoe (noodgedwongen) moest ze voort . Daar kunnen ze nie tegen.’

Maria De Vos: ‘En toe Eefersie (Eufrasie) de Clercks was ook een hekse. Altijd onze in elder bedde waren vielen d’er flassen (flessen) in de kelder en bussen (bussels) hout op de zoldre en onze gingen gaan kijken lag er niets; En op dat hof kosten ze geen boter kernen ook. Zo ze gingen zelder naar de paters van Steenbrugge en ze zeien dat da van een vrouwe kwame die twee keers in de weke achter kerremelk (karnemelk) kwam. En ’t was van de die. Depaters zeien danze nen paasnagel onder elder duere moesten steken. Zo ze deden zelder dat hé en die hekse kost op dat hof niet meer. En de paters han gezeid dat ot da nog ne keer moest gebeuren, danze niets nie meer mosten voor niets weggeven.’

Bohemers

Henri De Blaere: ‘k He nog geweten dan d’er hier waren die luizen kosten zetten. Da waren gelijk bohemers, straatmannen hé. En de die zettigen een luis op uw huis of op uw bedde en g’en kost da niet meer kwijt geraken. En oje (als ge) da wilde kwijt zijn moesten de paters komen. Die mensen leesdigen daar ne keer over en ge waart dat allemale kwijt.’

Schoppenboer

Henri De Blaere: ‘Tiesten was nen zuiplap eerste klas, maar hij was ook nen tovenare. Maar zijn strafste toeren haaldige hij uit ot (als ) hij were wreed (zeer) zat ware. Zo wast hij op zekeren dag ‘peirdekrimineel’ (zeer) zat en hij pakt nen boek(spel) kaarten, schudt ze door mekaar en riept ‘Pijkezot (schoppenboer) komt eruit”. De zot sprong uit de kaarten en vloog zere pardaf tegen een flasse jenever die op den toog stond. En de flasse begost te bewegen en kwam toe bij Tieste die ze leeg dronk. Ook had Tieste nen toverboek maar de pasters hen hem dien afgepakt. Maar hij allene koest dienen boek gebruiken omdat hij hem zo zere van achter toe voren of van voren naar achtre koest lezen.’

Machtige paters

Maria De Vos: ‘En wete wat da’k nog horen vertellen hè. Dan de pasters zo machtig waren danze een onwere, een dondervlage kosten voorbij lezen. Ze deden dat om den oest (oogst) te sparen. maar die pasters kosten vele en dat is echt. Da waren machtige heren.’

Verzonken kasteel

Celine Moret: ‘D’er is een kasteel geweest aan den bos in ’t Drongengoed. Geheel den boel is verzonken… allè ingezonken hé. En ze zeiden dat da vervloekt was.’

Emiel Van Vinck: ‘Op Hoekestrate aan de leegte (laagte) van Latairens is er een kasteel verzonken. En vroeger jaren ot (als) die Eefrouwe (juffrouw) kwam te peirde… ja en alle nachten rijdige die Eefrouwe uit voor haar verzet (plezier). Maar ‘k peize dat dat al lul (onnozelheid) is. ‘k En wete ’t niet, maar ’t is toch raar hé.’