We fotograferen er tegenwoordig op los met onze smartphone en ook wel nog een zeldzame keer met ‘ons Kodakske’. En altijd in kleur, wat dacht je? Toch was het ooit anders. Kleurenfotografie voor het brede publiek was er pas rond 1960. Een artikel van Paul Verhoestraete.

Sedert het ontstaan van de fotografie tot diep in de twintigste eeuw leek het alsof de zon nooit scheen, dat er geen fris gekleurd groen gras was en het leven zich afspeelde in ontelbare tinten van grijs. De trouwfoto’s van onze grootouders van vóór WO II zijn onveranderlijk in zwart-wit . Indien we opa en oma niet persoonlijk gekend hadden, zouden we zelfs gaan denken dat zij als grijze figuren door het leven gingen.

Al vroeg in de twintigste eeuw begon men te experimenteren met de fotochromietechniek, de vroegste vorm van kleurenfotografie. Het kwam erop neer dat een kleurenafdruk werd gemaakt door op hetzelfde blad papier achtereenvolgens, met soms tot veertien afzonderlijke lithografiestenen, kleur per kleur aan te brengen. Dat was waanzinnig duur.

Rond 1930 vond men echter een eenvoudige, goedkope oplossing. De zwart-wit foto werd met de hand ingekleurd. Met behulp van wat olie (Marshall-olie voor de geïnteresseerden), wat detergent, propjes watten, fotografische kleurstoffen en/of waterverf en vooral een vaste hand kon je voor die tijd een half mirakel verrichten.  De zwart-wit foto kwam echt tot leven en wanneer we die foto’s nu bekijken bezorgen ze ons  een vervreemdende, romantische en ‘aandoenlijke’ ervaring.

Knesselare had het geluk al van in het begin van de twintigste eeuw te beschikken over een beroepsfotograaf, Alfons Hooft senior. Zoon Maurits volgde hem op en was de eerste die in de jaren 1930  begon te experimenteren met ingekleurde zwart-wit foto’s.

De oudste ingekleurde foto’s die we terugvonden van ‘Studio Hooft’ dateren van rond 1935. Het gaat om twee prachtige beelden genomen op de hoeve van Maurice Van Nieuwerburgh. Maurice en Alfons Hooft junior poseren fier, vooraan op de kar. Maurice kreeg voor de gelegenheid zelfs een blauwe werkoverall.

 

Van 1939 dateert onderstaande ingekleurde foto van de tweelingdochters van Maurits Hooft tot stand. Wie de foto inkleurde is niet meer te achterhalen. Er werd ons verteld dat de schoonzus van Maurits, Suzanne Strobbe, als medewerkster in de Studio Hooft, zeer bedreven was in het maken van kleurfoto’s.

Suzanne Strobbe maakte met zekerheid deze portretfoto van haar vriendin Paula Buyse.

Ingekleurde foto’s werden héél populair, ook al kosten die een flink stuk meer maar voor een mooie studio-opname mocht dat wel.

Het is niet meer te achterhalen, maar mogelijks werd er een meerprijs gerekend per aangebracht kleur. Als dit klopt dan kan uit onderstaande foto afgeleid worden dat VV Harop mogelijks niet zo goed bij kas zat.

Knesselare heeft met de familie Buyse altijd bekwame schilders gehad die ook artistiek aardig uit de weg konden. Niet verwonderlijk dus dat zij hun kunnen ook op foto’s uitprobeerden, het sloot trouwens zo nauw aan met hun beroep.

Hieronder een ingekleurde portretfoto die Omer Buyse maakte rond 1947 van zijn echtgenote Yvonne Gussé en vervolgens een héél  knap werkstukje, gemaakt rond 1950 door Marcel Buyse, van biljartkampioen Gerard De Jaegher.

Nu beschikken we over digitale fotobewerkingsprogramma’s zoals Photoshop, maar oude foto’s die handmatig gekleurd zijn zien er toch anders uit dan digitaal ingekleurde.

Wil je die charme van zelf ingekleurde foto’s zelf eens uitproberen, hieronder volgt een snelcursus gegeven door Godelieve Hooft. Ook al is zij al de tachtig voorbij, zij kan nog probleemloos een grijze portretfoto een nieuwe fleurige dimensie geven met eenvoudig gebruik van pigmenten van kleurpotloden. Toch opletten! Laat eerst een kopie maken van uw gekoesterd “oud portret”. Het kan ook wel eens misgaan…

Tekst en beeld: Paul Verhoestraete